Мисрнинг таълим тизими бошланғич таълим (1–6-синф), ўрта таълим (7–12-синф) ва олий ўқув юртларидан иборат.
Бошланғич таълим: Бу босқич 6 ёшдан бошланади ва 6 йил давом этади. Бошланғич таълимда асосий фанлар, жумладан, араб тили, математика, табиий фанлар ва ижтимоий фанлар ўқитилади.
Ўрта таълим (7–12-синф): 7-синфдан ўрта таълим бошланади ва 12-синфда якунланади. Ушбу босқичда асосий фанлар (араб тили, математика, табиий фанлар, ижтимоий фанлар, инглиз тили) ўқитилади. Ўрта таълимда 7-синфдан бошлаб ўқувчилар ўз ихтисослашуви ёки йўналишларини танлайди. Мисрда давлат мактаблари билан бир қаторда, кўплаб хусусий ва халқаро мактаблар ҳам мавжуд. Қоҳира ва Искандарияда кўплаб хусусий ва халқаро мактаблар ҳам фаолият юритади. Бу мактаблар инглиз тили, француз тили ёки бошқа халқаро таълим тизимлари ўқитилади.
Шунингдек, Мисрда бир нечта муҳим ижтимоий масалалар мавжуд, масалан, қишлоқ ҳудудларида таълим сифати ва ўқитувчиларнинг етарлича малакали эмаслиги каби муаммолар мавжуд. Бироқ, сўнгги йилларда таълим тизимини модернизация қилишга катта эътибор берилмоқда.
Имтиҳонлар орқали ўқувчилар коллежларга ёки олий ўқув юртларига киришга ҳақли бўлишади. Таълим тизими давлат томонидан бепул тақдим этилади, лекин олий таълимга кириш учун рақобатбардош имтиҳонлар мавжуд.
Ўрта таълимни якунлаган ўқувчилар Баалауреате имтиҳонини топширишлари керак. Баалауреате – бу олий ўқув юртларига кириш учун мажбурий имтиҳон бўлиб, унинг натижаларига қараб ўқувчилар университетга ёки техник коллежга киришади. Бу имтиҳонлар мамлакат бўйлаб юқори даражадаги рақобатни юзага келтиради.
Олий таълим: Мисрда олий таълим кўплаб университетлар ва институтларда амалга оширилади. Ал-Азҳар университети, Қоҳира университети каби йирик олий ўқув юртлари мавжуд. Энг машҳур олий таълим муассасаларидан бири — Ал-Азҳар университети бўлиб, у исломий таълимотларга бағишланган. Бу ерда мусулмон диний таълимотлари, шаръий ҳуқуқ, араб тили ва бошқа илмий фанлар ўқитилади. Шу билан бирга дунёвий фанлар, масалан, тиббиёт, муҳандислик ва ижтимоий фанлар ҳам ўқитилади.
Сифат ва инфраструктуравий муаммолар: Қишлоқ ва шаҳарлардаги мактаблар орасида таълим сифати ва инфратузилма жиҳатидан катта фарқлар мавжуд. Шаҳар мактаблари одатда янада яхши шароитлар ва малакали ўқитувчиларга эга. Бироқ, қишлоқ ҳудудларида мактаблар кўпинча қийин шароитларда фаолият юритади.
Ўқитувчиларни тайёрлаш: Ўқитувчиларни тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш масалалари таълим тизимининг асосий муаммоларидан биридир. Мисрда ўқитувчиларнинг малакаси ўртача бўлса-да, уларни малакали қилиш учун дастурлар мавжуд.
Таълимни рақамлаштириш: Мисрда таълим тизимини рақамлаштиришга катта эътибор берилмоқда. Ҳукумат томонидан ўқитувчиларга ва ўқувчиларга рақамли технологияларни ўргатиш ва интернет орқали таълим олиш имкониятларини яратиш мақсадида турли ташаббуслар амалга оширилмоқда.
Мисрда кўплаб олий таълим муассасалари ҳам мавжуд. Масалан: Қоҳира университети – Мисрнинг энг катта ва машҳур университетларидан бири. Бу ерда турли фанлар бўйича таълим берилади.
Америка университети (АУ) – Халқаро сифатдаги таълим муассасаси бўлиб, инглиз тилида таълим беради ва кўплаб хорижий талабаларни жалб этади.
Шарм ал-Шейҳ университети – Янги ва ривожланаётган университетлардан бири бўлиб, туризм ва муҳандислик соҳаларида кучли дастурларга эга.
Миср ҳукуматининг таълимга ажратадиган бюджет маблағлари йилдан йилга ошиб бормоқда. Унга ўқитувчиларнинг маошларини ошириш, мактаб инфраструктураси ва таълим сифатини яхшилашга қаратилган сармоя сифатида қаралади.
Мисрнинг таълим тизими, умумий жиҳатдан, қийинчиликларга ва муаммоларга қарамай, ўзининг бой тарихидаги каби тараққиётга эришиш учун кўплаб имкониятларга эга. Ҳукумат таълим соҳасини ривожлантиришга ҳаракат қилаётган бўлса-да, таълимдаги ижтимоий фарқларни бартараф этиш ва сифатни яхшилаш учун қўшимча ишлар талаб этилади.
Уммугулсум ЖАМАЛОВА, ЎзДЖТУ 2-курс магистранти
Cуратда: Юртдошимиз Аҳмад Фарғоний хотирасига бағишлаб ўрнатилган Қоҳирадаги ёдгорлик.
