Кун бўйи хизматчилик дея югурасиз. Чарчайсиз. Гоҳ касби корингиздан ҳузур оласиз, гоҳ эса асабларингиз қақшайди. Иш тугагач, қоронғуда ҳам қоқилмай етиб келишингиз мумкин бўлган қадрдон масканга ошиқасиз.
Уйда ҳам ташвишлар етарли.“Рўзғор-ғор”, дейсиз тишингизни-тишингизга босиб. “Беш кунлик умрим ишхона ва уй орасида қатнаб ўтиб кетяпти”, дейсиз ўксиниб. Аслида елкангиздаги шу оғир юкнинг қанчалик буюклиги ҳақида ўйлаб кўрмайсиз. Ишдан қайтаётганингизда негадир кайфиятингиз кўтарилди. Тўғри-да, ишда обрўси бор одамнинг уйида ҳам ўрни бўлади. Қолаверса, кекса ота-онангизга, бир жуфт қора кўзга тик қарай оласиз. Дарвозани очаётганингизда кўзингизда аллақандай осойишталик ила мағрурлик қалқади. Барча югур-югурлар, чарчоқлар, мана шу рўзғорни тебратиш учун эканлигини, бу маконда осудалик ҳукм сураётганининг боиси саҳарлаб чиқиб, тун қоронғусида келаётганингизни ўйлаб, чарчоқни бироз унутдингиз.
Ҳали чироқ ўчмаган бежиримгина, мўъжаз уйга келишингизни кутиб ўтирган икки нафар инсоннинг ҳануз ухламаганидан аччиқландингиз. Яқинроқ бориб: – Мен келдим, – дея товуш бердингиз. Во ажабо, тиш орасидан гаплашиб ўтирган бу ҳаловатсиз инсонларни биргина “мен келдим” деган гап билан тинчлантира олдингиз-а. Қойил.
Тайёр турган “луқмаи ҳалол” ни ейишга иштаҳангиз бўлмайди. Ўта чарчагансиз. Бу тунни хаёллар ичра ўтказишингиз аниқ. Нариги хонада енгилгина пишиллаб ухлаётган болаларингизнинг нафаси эшитилди. Уларни сочларини силаб эркалагандек, чойшабини тўғрилагандек бўлдингиз. Оиланинг тиргаги ҳам, суянчи ҳам сиз. Худо кўрсатмасин, сиз бўлмасангиз мана шу фаровонликка, осудаликка путур етиши, шубҳасиз. Уйда ҳамма нарса бор. Ота-онангиз дуойи жонингизни қилиб ўтирибди. Лекин негадир кўнглингиз ғаш. Елкангиздаги “оила” деб аталган юкнинг буюклигини англашингиз учун, эҳтимол, ҳали не-не тунлар қорайиб, не-не тонглар оқарар.
Туннинг бирдан-бир фонуси ҳам булутлар ортига чекинди. Осмоннинг тунда чеҳрасига боқиб яна ғашландингиз. “Бахт нима экан ўзи? Нега ўзимни бахтли сезмаяпман? Нима у кўнглимга мудом ғашлик солиб турган?” Шу хаёллар билан яна нигоҳингиз мўжазгина кулбага тушади. Илкис кўнглимдаги ғашликка ота-онамнинг қариётгани сабаб эмасмикан, деган ўй келади. Уларнинг борган сари яхши еса-емаса эти суягига ёпишиб боряпти. Менинг ота-онам деган гап ҳам омонатдек туюлади. Наҳотки, бир куни. Шахнозанинг отаси кечаси ухлабди-ю, эрталаб уйғонмабди. Бориб қараса…
Ўзингизга бўлган улкан ишонч тўсатдан нурай бошлайди. Ўзингизни кутилмаган сўроқларга тутасиз. “Нега дарвозадан кирибоқ, уларнинг ҳолларини сўрамадим? Бир пиёла чойни ўша ерда ичмадим, кайфиятларини кўтармадим. Ишлаб келаётганимни миннат қилдимми? Ахир, улар мени йиллаб боқиб, ўқимишли қилиб, бир уй бўлиб ўтиришимга шароит яратиб, миннат қилмадилар-ку!
Нега мен уларнинг эртароқ ухламай, йўлимга кўз тикиб ўтирганлари эвазига аччиқландим, зарда қилдим. Неча йил бўлди, ахир уларга бир Худонинг фарзи бўлган саломни бермаганимга. “Мен келдим”, эмиш. Бирров эшикни очиб, муомала қилишга, дийдорини кўришга ярамай қолдингми? Мабодо, Худо кўрсатмасин… Шу тобда борсаммикан. Онамнинг тиззаларига бош қўйсам, отамнинг оёқларини уқаласам. Ўрталарида боладек ётсам. Икки болали аёлга ярашмасов.
Тонг отиши билан кираман. Тонггача эса анча бор. Хаёлнинг васвасали ипини узиш учун бир пас чўзиласиз. Ҳовлига чиқиб мияни бироз дам олдириш учун ошиқаётганингизда, қизалоғингизни усти очилиб қолганини кўриб, болаларнинг олдига келдингиз. “Мана, менинг суянчларим, умримнинг мазмуни, зурриётларим. Меники булар”, деган ўйдан кўнглингиз кўтарилди.
Ҳовлига чиқиб ой шуъласида юлдузлар санаб, бироз хаёл сурдим. Худонинг кўзи ўнг бўлсин. Ўғлингиз билан бафуржа гаплашмаганингизга ҳам анча бўлибди. Қайдан билсин, унинг дўстлари ким? Сўраб-суриштириш керак. Тонг отгандаёқ суриштираман. Қиз боланинг йўриғи бошқа. Эгаси келиб олиб кетади. Жамалак сочлари ёстиқ билан бир бўлиб ётган қизалоқларингизни бировдан қизғандингиз. Эртами, индин бировнинг хонадонида меҳрга зор бўладими? Ўғил-ку, ўзингизники. Қиз бола бировнинг хасми, дейдилар. Меҳмон улар. Меҳмоннинг иззатини жойига қўйиш керак. Борган жойида меҳрга зор бўлмайдими? Уларга жуда яхши кўришимни айтмаганман бирор марта ҳам. Нега айтмадим-а. Айтсам, осмон узилиб ерга тушармиди? Бор-йўғи хурсанд бўлишарди. Мен ишдан келганимда ҳадиксираб, ийманиб, бирор нотўғри иш қилишдан чўчиб ўтиришмасди.
Нега ҳозир баралла бақириб оила аъзоларингизнинг ҳар бирини яхши кўришингизни айтгингиз келяпти. Бу қаро тун узра, уларсиз бир лаҳзангизни таҳлил қилдингиз. Сиз ўзингизга бино қўйдингиз. Бутун бошли оиланинг суянчиғиман, дедингиз. Сиз ҳам бугунги кунда қўлидан иш келмайдиган ота-онангизга, норасида гўдакларингизга суяниб яшаётганлигингизни, аслида улар том маънода сизники эмас, Яратганнинг сизга берган неъматлари эканлигига имон келтирдингиз. Улардан ажралиб қолиш мумкинлиги қай даражада сизга яқин келган бўлса, айни дақиқада бахтли эканлигингизни ҳам англадингиз. Буюк–бахт, улуғ-неъмат. Нега ношукурлик қилдим. Киндик қоним томган бу азиз маконда жигаргўшаларим ёнида, дуогўйларим билан ёнма-ён яшаётганлигим бахт-ку!
Кўнглингиз тубидан сизиб чиққан бу садонинг ҳузурбахш эпкини аро ёз оқшоми шабадасидан қониб-қониб сипқордингиз. Тонг навоси, нафаси томирларимга оқиб кириб хатиржамлик бағишлагандек бўлди. Ана, отангиз таҳорат олиш учун офтобани олишга бормоқда. Онажонингиз қўлига офтоба ва сочиқни шитоб ила олиб отангиз ёнига чопаяпди. Онажоним бажараётган вазифани ўй сурмасдан иккаласи учун мен қилишим керак эди дея, бир зум ўйлаб қолдингиз… «Тур, азиз инсонларингни қўлидан ол, савобга қол. Инсон ҳам боғчада ўсаётган қоқигуллар мисол. Ерни ёриб чиқади. Қуёшга қараб бўй чўзади. Аллоҳ нури ила сап-сариқ гуллайди. чор-атрофга гўзаллик, инсонга ҳузур бағишлайди. Куз келгач, сап-сариқ гуллари оппоқ пуфакларга айланади. Пуф десангиз учиб кетади. Инсон умри ҳам ана шундай эмасми?!» деди кўнглинингиз. Безовта қалбингиз яна тинчланмади, даст ўрнингиздан турдингиз. Ота-она қошига югирдингиз. Бахт ўзи нима азизларим!?
Шахноза ЭРГАШЕВА, Халқ депутатлари Узун туман Кенгаш котибияти бош мутахассиси
