Sogʻlom turmush tarzi deganimizda toʻgʻri ovqatlanish, kun tartibiga tabiiy mahsulotlarni kiritgan holda neʼmatlanish, jismoniy mashqlarni muntazam bajarish, oʻz vaqtida va 8 soat uxlashga rioya qilish tushiniladi.
Chunki, organizmning immun tizimi salomatligimiz qalqoni sanaladi. Immunitet mustahkam boʻlsa, kishiga kasallik yuqmaydi, ruhan va jismonan tetik yuradi.
Tabiiy neʼmatlar foydasi. Immunitetni mustaxkamlashda yozda barra va qishda kuritilgan meva-sabzavotlarning ahamiyati beqiyos. Konservantlardan tarkib topgan yeguliklar esa organizm himoya tizimini himoya qilishga qodir emas. Shu bilan birga doim bir xil tarkibdagi taomlarni yeyish ham immunitetni zaiflashriradi.
Bodring barchaga birdek foydali. Uning tarkibida xolesterinni kamaytiruvchi moddalar mavjud. Shu bilan birga tanga quvvat ham boʻladi. Umuman, yashil rangli sabzavotlar, koʻkatlar qonni kislorodga toʻyintirish xususiyatiga ega. Bundan tashqari, organizmda azot almashinuvini kuchaytirishda ham muhim ahamiyat kasb etadi.
Inson organizmida suyuqlik miqdori yetarli boʻlsa, uning himoya tizimi yanada faol ishlaydi. Agar oshqozon -ichak tizimida muntazam muammolar kuzatilsa, tez-tez shamollash yuzaga kelsa, teriga toshmalar toshsa, demak, organizmga kerakli miqdorda suyuqlik ichmayotganingizni bildiradi. Shu bois ham maʼdanli yoki qaynatib tindirilgan suv, hoʻl va quritilgan mevalardan sharbat tayyorlab ichish maqsadga muvofiqdir. Odam organizmidagi suyuqlik tanqisligini teri quruqshab qolishi, lab yorilishidan ham bilish mumkin.
Eng kuchli himoyachilar. Sarimsoq va lavlagi immunitetni koʻtaruvchi eng kuchli neʼmatlardir. Ular hatto rivojlanib kelayotgan saraton xoʻjayralarini yoʻq qilish va silning oldini olishga ham qodir. Antioksidantlar turli kasalliklarni bartaraf etishga xizmat qiladi. Bu guruhga mansub mahsulotlarning eng foydalisi maymunjon, qulupnay, qoragʻat, zanjabildir. Ular yurak qon-tomir kasalliklariga qarshi immunitet hosil qilishda muhim rol oʻynaydi. Shu bilan birga, karamning turli turlari, sabzi, selderey, kabi sabzavotlar ham organizmning himoya tizimini ragʻbatlantirishi fanda isbotlangan.
Oqsilning karomati. Baliq, goʻsht, tuxum, dukkakli mahsulotlar oqsilga boy boʻlgani bois taomnomaga kiritilishi kerak. Turli xil goʻsht va turfa baliqdan tayyorlangan taomlarni almashtirib isteʼmol qilish maqsadga muvofiq. Shuningdek, loviyali salat, dimlama, moshkichiri, moshxoʻrda, yasmiqli va joʻxorili shoʻrvalar kabi taomlar oqsil zahirasini yanada boyitishi aniq.
Qish mavsumidagi nonushta – kunduzgi qalqon. Keksalarimiz nahorga bir siqim yongʻoqni mayiz bilan yeyish ming dardga davo, deya bejiz aytishmaydi. Mutaxassislar esa xuddi shu yeguliklarga tabiiy sariyogʻni ham qoʻshishni tavsiya qilishadi. Chunki, nonga sariyogʻ surtib, ustiga yongʻoq-mayiz qoʻyib yeyilsa, ushbu mahsulotlarning foydasi yanada kuchayadi. Nonushtaga bir kichkina qoshiqda asal isteʼmol qilish ham koni foyda. Asal saryogʻning ustidan nonga surtib yeyilsa bu ham immunitetni koʻtaradi.
Shuningdek, qish va kuz fasllarida sholgʻom va turpni koʻproq isteʼmol qilish kerak. Bu sabzavotlar organizmda moddalar almashinuvini yaxshilaydi, tomirlarda tromb va shamollashlar hosil boʻlishining oldini oladi. Shuningdek, ateroskleroz va semirishdan himoyalaydi.
Sogʻlom turmush tarzi. Immunitetni mustahkamlash uchun sogʻlom turmush tarzi qoidalariga qatʼiy amal qilish, yaʼni zararli odatlardan voz kechish kerak. Shuningdek, har kuni badantarbiya mashqlarini bajarish, uyquning yetarli boʻlishi ham immunitetni kuchaytiradi.
Oʻz vaqtida ovqatlanilsa organizmda kechadigan jarayonlarning bari tartibga tushadi. Kechkurun uyqu oldidan bir piyola yogʻsiz qatiq ichib yotish esa oshqozon-ichak faoliyatini yaxshilaydi, immunitet yanada kuchaytiradi. Turli rangli ichimliklarni bolalar yaxshi koʻradi, ularni ham cheklash kerak. Yaxshisi qaynatib sovutilgan tabiiy suv hamda koʻk choy ichishdir.
Immunitetni kuchaytiradi deyiladigan darmondorilarni mutaxassis maslahati bilan isteʼmol qilish kerak.
Tibbiyot fanlari nomzodi, oliy toifali vrach Shoira BEKCHANOVA tayyorladi.
